Sinds het begin van de coronacrisis is er een behoefte aan de informatie over de situatie van de crisis in Nederland. Zo werden in het begin dagelijks alle nieuwe besmettingen, ziekenhuisopnames en overlijdens gemeld. Een dashboard kan helpen om deze data inzichtelijk en overzichtelijk te maken. Daarom kwam er op verzoek van de minister van VWS, Hugo de Jonge, een dashboard door de rijksoverheid gemaakt om de verspreiding van het coronavirus in de gaten te houden. Daarnaast heb ik samen met Emiel Sanders vanaf het begin van de corona crisis een dashboard ontwikkeld. Hierbij hebben we geleerd om het snel in de praktijk te brengen, veel interactie te zoeken met de gebruiker voor feedback en daarnaast het dashboard continu te blijven verbeteren. Dit dashboard en andere dashboards over de corona crisis zijn hier te zien.
Maken van een dashboard
Het maken van een dashboard kan helpen bij het inzichtelijk maken van de data die beschikbaar is. Veel organisaties bulken van de data, maar weten niet wat ze er mee moeten. Een dashboard kan daarbij helpen en ervoor zorgen dat er begrepen wordt hoe het met de organisatie gaat. Hier van uit kunnen acties worden ondernomen. Zo kan een organisatie sneller en beter inspelen op problemen en kijken alle betrokkenen naar dezelfde werkelijkheid. Om een dashboard te maken is het eerst belangrijk dat de data geordend is. Als de data die gebruikt wordt niet juist of volledig is, kan het dashboard een verkeerd beeld weergeven. Het begrijpen en opschonen van de data is daarom een hele belangrijke stap, waar je in het begin je meeste energie in moet steken.
Wat ook een belangrijk punt is bij het maken van een dashboard is dat die aansluit bij de informatiebehoefte van de gebruiker. Deze behoefte zal steeds veranderen, zeker als er op basis van de informatie zaken verbeteren. Het is dus van belang om de informatiebehoefte mee te laten ontwikkelen met de ontwikkeling die de organisatie doormaakt. Hierbij moet je dus weten wie je dashboard gaat gebruiken en welke informatie die gebruiker wil. Bij een intern dashboard kan je dit uitvragen bij je collega’s die er mee gaan werken. Bij een dashboard inzake de financiën kan je de financiële collega’s direct benaderen. Bij een openbaar dashboard, zoals in de corona crisis, is de gebruiker moeilijker te raadplegen. Voor ons corona dashboard hebben we het nieuws in de gaten gehouden en zijn we openlijk om feedback gaan vragen, daar kwam veel reactie op. Het is dus belangrijk om deze informatiebehoefte te monitoren. Doordat de behoefte kan veranderen dient het dashboard dus ook continu verbeterd te worden en is een dashboard dus ook geen kant-en-klaar product dat na de eerste versie niet aangepast meer hoeft te worden.
Covid dashboard
Vanuit mijn toenmalige opdracht bij de Veiligheidsregio IJsselland heb ik samen met Emiel Sanders een dashboard gemaakt die weergeeft hoe de situatie per veiligheidsregio, GGD-regio en provincie is, zodat je meteen kan zien hoe het staat met je eigen regio en naburige regio’s. De eerste versie van ons dashboard was half maart beschikbaar en werd meteen gebruikt door crisisorganisaties. Gedurende de maanden daarna is de informatiebehoefte steeds veranderd, er kwam data bij en dingen werden ineens belangrijk of niet meer belangrijk. Hierdoor veranderde ons dashboard ook continu om in informatiebehoefte te kunnen voorzien. In het begin waren voornamelijk de besmettingen interessant, maar dit veranderde al snel naar informatie over ziekenhuisopnames, ic-opnames en overlijdens. Nadat de eerste golf van de crisis was afgezwakt, is de informatiebehoefte ook weer veranderd en wordt er weer meer gekeken naar besmettingen. Dit komt mede doordat vanaf 1 juni iedereen getest kan worden en dat daardoor de data over besmettingen ook vollediger is dan het in het begin van de crisis was, toen nog niet iedereen getest werd.
Door de vele testen en het lagere aantal dagelijkse besmettingen is er op dit moment meer een behoefte om in beeld te hebben waar het coronavirus weer uitbreekt en waar er dus brandhaarden ontstaan. Hierbij hebben Emiel Sanders en ik als aanvulling op het eerste dashboard nu een dashboard gemaakt die de corona uitbraken in beeld kan brengen, de uitbraakmonitor. In de uitbraakmonitor kijken we waar er in de laatste 2 wekende meeste besmettingen zijn. Dit is te filteren op de top 10 gemeenten, zowel voor het totaal aan besmettingen als de besmettingen per 100.000 inwoners. Daarnaast hebben we een uitbraakmonitor gemaakt op basis van Duits model. In Duitsland wordt per regio gekeken of er in de laatste 7 dagen meer dan 50 besmettingen per 100.000 inwoners zijn geweest. Mocht dit zo zijn, dienen die regio’s extra maatregelen te nemen zoals een lockdown. Het wordt een dasboard dus gebruikt om te kunnen ingrijpen in de crisis. We hebben dit overgenomen en toegepast op Nederland.
De data die gebruikt is bij het maken van het dashboard is de openbare data die beschikbaar is gemaakt door het RIVM. Deze wordt dagelijks geüpdatet, zodat het dashboard up-to-date blijft. Daarnaast is ook data vanuit de Stichting NICE gebruikt om weer te geven. Doordat we geen invloed hebben op de data en deze vanuit de overheid komt, zijn we ervan uitgaan dat de data juist en volledig is. Om van deze data een mooi dashboard te maken is gebruik gemaakt van het programma Microsoft Power BI. Dit is een van de tools, naast onder andere Qlikview en Rhiny, die gebruikt kan worden om een dashboard te maken.
We hebben gemerkt bij het maken van dit dashboard dat er veel behoefte is en was aan overzichtelijke informatie. We hebben veel positieve reacties gehad op ons dashboard, zowel via social media als via onze website Daarnaast wordt ons dashboard ook gebruikt door vele overheidsorganisaties zoals Veiligheidsregio’s, GGD-regio’s, gemeenten en ziekenhuizen. Dit geeft aan dat het dashboard een informatiebehoefte vervult. En dat we door zullen gaan met het verbeteren van de dashboards, zo lang de crisis nog duurt.