Immateriële schadevergoeding op grond van de AVG

Home Immateriële schadevergoeding op grond van de AVG
·

Inleiding

De invoering van de AVG heeft ervoor gezorgd dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) hoge boetes kan uitdelen aan organisaties die niet juist omgaan met persoonsgegevens. Dit gebeurt regelmatig en komt vaak uitgebreid in het nieuws. Naast hoge boetes kunnen organisaties ook aansprakelijk worden gesteld voor veroorzaakte schade. De rechter kan een schadevergoeding toekennen als iemand nadeel ondervindt van een datalek of onrechtmatige verwerking van zijn of haar persoonsgegevens. Het recht op schadevergoeding heeft tot nu toe veel minder aandacht gekregen. Wat weten we nu precies over het recht op schadevergoeding?

Het recht op schadevergoeding

Volgens artikel 82 van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) hebben personen recht op schadevergoeding als ze schade hebben geleden doordat een organisatie in strijd met de AVG handelt en dit deze organisatie kan worden aangerekend.  Een organisatie is niet aansprakelijk als de organisatie bewijst op geen enkele wijze verantwoordelijk te zijn voor het schadeveroorzakende feit. Dat er een datalek heeft plaatsgevonden, betekent niet automatisch dat de organisatie waar het lek is geweest in strijd met de AVG heeft gehandeld. Niet ieder datalek is verwijtbaar.

Soorten schade

Zowel materiële als immateriële schade komen in aanmerking voor schadevergoeding. Er staat niet in de wet wat immateriële schade precies is maar u kunt denken aan reputatieschade of psychische stress. Het bepalen van de hoogte van een immateriële schadevergoeding is wat lastiger dan bij materiële schade omdat de waardering in geld van immateriële schade moeilijker vast te stellen is. Omdat er naast artikel 82 van de AVG weinig aanvullende richtlijnen bekend waren over het toepassen van schadevergoeding, was het wachten op verdere jurisprudentie. In dit artikel gaan we specifiek in op immateriële schade.

Uitspraken Raad van State

Op 1 april 2020 oordeelt de Raad van State over de volgende vier zaken:

  1. ECLI:NL:RVS:2020:901 Inzageverzoek waarbij gemeente niet tijdig of volledig aan hebben voldaan.
  1. ECLI:NL:RVS:2020:900 Inzageverzoek waarbij gemeente niet tijdig of volledig aan hebben voldaan.
  1. ECLI:NL:RVS:2020:899 gegevens van een burger op het VNG-forum geplaatst
  1. ECLI:NL:RVS:2020:898 medische persoonsgegevens zijn verstrekt aan medisch tuchtcollege zonder toestemming van de burger in kwestie

In alle zaken komt de Afdeling tot het oordeel dat sprake is van schending van de AVG. Het verzoek om schadevergoeding wordt in drie van de vier zaken afgewezen. Wat kunnen we leren uit deze vier zaken?

Bevoegdheid bestuursrechter

In de uitspraken oordeelt de Afdeling voor het eerst dat de bestuursrechter, naast de civiele rechter, ook bevoegd is om een verzoek om vergoeding van materiële of immateriële schade te beoordelen. Dit op grond van artikel 8:88 van de Algemene wet bestuursrecht in samenhang met artikel 34 van de Uitvoeringswet AVG. Als een persoon aanspraak stelt te maken op een schadevergoeding gebaseerd op artikel 82 van de AVG, heeft deze persoon keuzevrijheid. Het verzoek kan worden voorgelegd aan de civiele rechter of aan de bestuursrechter door middel van het volgen van de verzoekschriftprocedure uit artikel 8:4 van de AWB. Tenzij het bedrag hoger is dan €25000,-. Dan is uitsluitend de civiele rechter bevoegd.

Onderbouwing schade

De immateriële schade moet onderbouwd worden met concrete gegevens. In alle bovengenoemde zaken hebben burgers niet met stukken onderbouwd welke schade zij hebben geleden. Daarom heeft de Afdeling de schadevergoeding bij drie van de vier zaken afgewezen. Er is een uitzondering op de regel.

Uitzondering op concrete onderbouwing van schade

Als de aard en ernst van de privacy-inbreuk zodanig is dat aantasting van de persoon voor de hand ligt, hoeft geen concrete onderbouwing van schade te worden gegeven. Dit is het geval als het gaat om bijzondere persoonsgegevens. In de vierde zaak is €500,- schadevergoeding toegekend omdat het gaat om een onrechtmatige verwerking van vertrouwelijke medische persoonsgegevens.

Schadevergoeding ter compensatie

Een schadevergoeding onder de AVG heeft geen punitief karakter. Dit betekent dat een schadevergoeding dient ter compensatie of herstel bij een onrechtmatige inbreuk op privacy. De schadevergoeding heeft geen bestraffend karakter.

Bronnen:

;