De Belastingdienst heeft jaren een geheim registratiesysteem gebruikt, waarin ruim 11.000 mensen met een dubbele nationaliteit door de Belastingdienst strenger zijn gecontroleerd dan andere Nederlanders. De Belastingdienst legde de tweede nationaliteit van een persoon vast. Dit was één van de officiële selectiecriteria om te bepalen of er een verhoogde kans was op fraude. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw. De Belastingdienst heeft erkend dat sprake is van etnisch profileren. Het Ministerie van Financiën heeft aangifte gedaan tegen de Belastingdienst.
Het registratiesysteem, de Fraude Signalering Voorziening (FSV), bestaat sinds 2014. Echter, een voorloper van dit systeem was al vanaf 2001 actief. De personen die in het systeem werden geregistreerd werden bestempeld en behandeld als potentiële fraudeur. De gegevens in de FSV vormden de basis voor risicoselectie en profilering van groepen burgers. De Belastingdienst zou bij de personen die vallen in de risicogroepen extra controle en toezicht uitoefenen. Zij kregen als het ware een ‘intensieve’ behandeling. “Ik heb me er zeer over verbaasd: zo krijg je dus A- en B-burgers”, vertelde een oud-medewerker.
Het afgelopen jaar kwam naar voren dat bij duizenden ouders onterecht of op basis van kleine fouten de kinderopvangtoeslag werd stopgezet of teruggevorderd. Merendeel van de ouders hebben een tweede nationaliteit, aldus Trouw. Waarom op een tweede nationaliteit werd geselecteerd is niet bekend. Volgens een woordvoerder van het Ministerie van Financiën worden de selectieregels opgesteld aan de hand van “kennis en expertise” van ambtenaren en “ervaringen uit voorgaande jaren”.
De kans is groot dat een deel van de betrokkenen onterecht of bovengemiddeld vaak als risicopost wordt aangemerkt. Burgers worden harder aangepakt dan noodzakelijk is, met mogelijk aanzienlijke nadele gevolgen, blijkt uit het rapport .
RTL Nieuws en Trouw gaan in gesprek met experts en zij zijn zeer kritisch over het gebruik van deze data, aangezien ze discriminatie van bevolkingsgroepen in de hand kunnen werken. “Zo is het aannemelijk dat bepaalde minderheden veel meer kans hebben om via een melding in een dergelijk systeem terecht te komen.” “Een gevangenis waar mensen nooit meer uit komen.”
De Autoriteit Persoonsgegevens is een onderzoek gestart naar de Belastingdienst. Voor de verwerking van iemand zijn nationaliteit is een wettelijke grondslag verplicht. Het betreft een verwerking van een bijzonder persoonsgegeven onder de AVG. Voor de Belastingdienst bestaat geen wettelijke grondslag voor de verwerking van de tweede nationaliteit. De bevindingen van de Autoriteit Persoonsgegevens zullen in de zomer van het jaar 2020 worden gepubliceerd. Mocht de Belastingdienst in strijd handelen met de AVG en daarbij een inbreuk maken op de rechten en vrijheden van de burgers, dan staat de Belastingdienst wellicht een fixe boete te wachten.
Bronnen:
- https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/artikel/5117616/belastingdienst-toeslagen-profileren-nationaliteit
- https://www.volkskrant.nl/wetenschap/etnisch-profileren-door-de-belastingdienst-leidt-tot-methodologisch-drijfzand~ba321ae6/
- https://www.trouw.nl/economie/belastingdienst-erkent-toch-sprake-van-etnisch-profileren~b91d1a45/