Data: Het geheime wapen van ziekenhuizen tegen Corona

Home Data: Het geheime wapen van ziekenhuizen tegen Corona
·

Je kan het bijna niet gemist hebben; de Intensive Care (IC) afdelingen worden overstroomd met mensen besmet met het COVID-19 (ook wel corona) virus en de zorgmedewerkers draaien overuren. Wat kunnen we doen om te voorkomen dat deze druk op de IC’s niet té groot wordt en hoe kunnen wij de corona verspreiding een stapje voor blijven? In deze blog leggen we uit hoe het inzetten van data kan bijdragen aan het vinden van een oplossing voor deze (en meer) dringende vragen.

Datagedreven werken

Data is overal. Big Data en Data Science zijn termen die in de huidige maatschappij niet meer weg te denken zijn. Zo ook in de zorg, als er namelijk ergens veel data in omloop is, is het wel in een ziekenhuis. Denk hierbij aan alle patiëntgegevens zoals leeftijd en geslacht, maar ook vitale functies zoals bloeddruk, temperatuur, en hartslag die per dag verzameld worden. Lange tijd werd weinig tot niets met deze data gedaan, maar recentelijk is er een beweging van ‘datagedreven’ werken in opmars: beslissingen moeten niet alleen op basisvan theoretische kennis worden gemaakt, maar ook op basis van de aanwezige data.

Een echte voorvechter van datagedreven werken is het Amsterdam Universitair Medisch Centrum (AmsterdamUMC). Zij zijn het eerste ziekenhuis in Europa die de patiëntdata van de IC (geanonimiseerd!) openstelt voor onderzoek. Om een beeld te krijgen van de omvang; deze data bestaat uit medicijndata en zo’n miljard klinische observaties van meer dan 20.000 patiënten. Een gigantische bron van informatie dus. Een manier om waarde uit deze data te halen, is het toepassen van datascience technieken. Door het ontdekken van patronen in de enorme hoeveelheid data (data mining) en hier vervolgens algoritmes en voorspelling op toe te passen (machine learning), is het mogelijk om veel relevante inzichten te verkrijgen en up-to-date adviezen te geven.

De waarde van ‘coronadata’

Hoe kunnen we data gebruiken in deze tijd van de corona-epidemie en wat voor waarde kunnen we hier uithalen? Door de data van alle coronapatiënten op de IC te verzamelen, kunnen daar machine learning modellen op los worden gelaten. Allerlei factoren in acht nemend, kan vervolgens van individuele patiënten het ziekteverloop worden voorspeld, en daarop dus ook de bezetting van de IC’s en de inzet van het zorgpersoneel worden geanticipeerd.

Naast ziekteverloop en IC-capaciteit anticipatie, kan de data worden ingezet om het behandelplan te optimaliseren. Bij gebrek aanéén specifiek medicijn, worden momenteel (combinaties van) medicijnen toegepast die nog niet klinisch onderzocht zijn voor de behandeling van corona. Door deze behandelingen goed te monitoren en de data te combineren met patiëntgegevens, kan door middel van machine learning per patiënt worden bepaald welke combinatie van behandelingen het meest geschikt zijn.

Kortom, hoe meer data wordt verzameld en geanalyseerd, hoe beter de IC-capaciteit kan worden geanticipeerd, hoe efficiënter het zorgpersoneel kan worden ingezet, en hoe optimaler de individuele patiënt kan worden behandeld.

Real-time data

Naast het achteraf analyseren van data, zijn er ook ziekenhuizen die real-time data gebruiken. Zo heeft het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) – in 5 dagen tijd! – een heuse Corona Screenings Unit (CSU) gebouwd. Voordat iemand die door zijn huisarts is doorverwezen het ziekenhuis betreedt, moet deze eerst door de CSU. Hier wordt vervolgens een CT-scan van de longen gemaakt waarop ingeschat kan worden of de persoon besmet is. Op basis van deze data wordt bepaald wat de vervolgstap is; opname of gewoon weer naar huis. Op deze manier kan het ziekenhuis al vóórdat de patiënten binnen zijn, ervoor zorgen dat de afdelingen gecontroleerd worden aangevuld en de ‘coronatoevoer’ dus in goede banen wordt geleid.

Digitale dokters

Als reactie op de corona-uitbraak, zijn Deloitte Israel, SalesForce en Diagnostic Robotics aan de slag gegaan om in zeer korte tijd een response solution – COVID360 – te ontwikkelen. Dit platform kan worden ingezet doorziekenhuizen (nu nog uitsluitend in het VK, de VS, Australië en Canada) en is, in hun eigen woorden, een “end-to-end oplossing voor corona”. Het werkt als volgt: wanneer blijkt dat jij in contact bent geweest met een (mogelijk)positief geteste coronapatiënt, word je vanuit COVID360 bericht. Dit bericht leidt je naar een corona selfservice portal waar je jouw gegevens en symptomen invult. Op deze data worden dan weer verschillende machine learning algoritmes losgelaten waardoor je automatisch een risicoscore toegekend krijgt. Zorgmedewerkers kunnen daardoor prioriteitsgericht het eerste contact maken via videochat. Wanneer daaruit blijkt dat jij waarschijnlijk besmet bent, wordt ook een bericht gestuurd naar jouw connecties. Op deze manier blijft de cyclus zich herhalen.

Kortom, COVID360 maakt het voor ziekenhuizen mogelijk om veel relevante data te verzamelen en laat inéén oogopslag zien waar (mogelijk) een nieuwe uitbraak gaat komen, welke ‘patiënten’ de hoogste prioriteit hebben en met wie deze mensen in contact zijn geweest. COVID360 en soort gelijke platformen zijn daarmee een mooi voorbeeldvan hoe data en technologie kunnen worden ingezet voor het voorkomen van een nieuwe uitbraak opleving, zoals voorgelegd door minister de Jonge (Minister vanVolksgezondheid, Welzijn en Sport) tijdens de persconferentie van dinsdag 7 april.

Een vergelijkbare tool van Nederlandse bodem, is de corona check ontwikkeld door het OLVG en het Amsterdamse tech-bedrijf Luscii. Door dagelijks jouw gegevens (temperatuur, last van verkoudheid, mate van hoesten, etc.) in deze app in te vullen, kan op basis van jouw data bepaald worden of jij besmet bent. Als dit het geval is, word je persoonlijk door het OLVG gecontacteerd voor de nodige vervolgstappen. Het mes snijdt hiermee dus aan twee kanten; jij weet snel waar je aan toe bent en het ziekenhuis kan, terwijl mensen nog thuis zitten, voorspellen wanneer er een nieuwe golf patiënten aankomt.

De corona check is een groot succes. Op basis van ruim 52.000 actieve gebruikers en meer dan een miljoen datapunten, schat het OLVG namelijk twee weken na de lancering al 2.849 mogelijk besmette mensen geïdentificeerd te hebben, waarvan 35 ook daadwerkelijk naar de CSU werden doorverwezen. De app, eerst alleen beschikbaar voor de regio Amsterdam, werd dan ook al snel ondersteund in Utrecht, Nijmegen en Assen. En het draagvlak blijft groeien. Naar verwachting wordt de app binnenkort voor 4.7 miljoen mensen beschikbaar.

Een andere manier om veel data te verzamelen, is de zogenaamde slimme pleister. Deze pleisters worden op de huid van de patiënt geplakt en maken het zo mogelijk om op een afstand data (zoals hartslag, ademhaling en temperatuur) te verzamelen. Naast dat het op afstand blijven natuurlijk erg wenselijk is tijdens een besmettelijke virusuitbraak, is de nieuwe mogelijkheid tot continue monitoring ook een grote pre. Hoe meer (gemakkelijk verzamelde) data, hoe beter.

Eerlijk zullen wij alles delen

Naast de online tools, zijn er ook andere manieren waarop data wordt ingezet. Om ervoor te zorgen dat de druk netjes wordt verspreid over alle ziekenhuizen, is er een oproep aan alle ziekenhuizen in Nederland om zich aan te sluiten bij het –super catchy – 2TWNTY4 netwerk. Dit is een systeem waarmee je in één oogopslag de bezetting en capaciteit voor coronapatiënten in alle ziekenhuizen in Nederland kan inzien. Met het oog op de IC’s verlichten, is dit dus enorm nuttig.

width=

Deze grafiek geeft de huidige IC-opnamen (het aantal positief geteste coronapatiënten wat momenteel op de IC ligt), nieuwe IC-opnamen (het aantal nieuwe coronapatiënten wat per dag op de IC wordt opgenomen) en het totaal aantal IC-opnamen (het cumulatief aantal mensen die door coronabesmetting op de IC terecht is gekomen) weer.Geïnteresseerd in meer actuele en interactieve IC-data? Neem dan een kijkje op het IC-Corona Dashboard.

Ons sterkste wapen

De IC’s zitten vol, de zorg draait overuren, en dit is pas het begin… Het lijkt er dus op dat corona1-0 voorstaat. Maar zo makkelijk geven we ons natuurlijk niet gewonnen! Van machinelearning tot online dokters, en van slimme pleisters tot inter-ziekenhuis-systemen, er wordt enorm veel data toegepast in de strijdtegen het coronavirus. Er is nog een lange weg te gaan, maar door ons in te blijven zetten voor het consistent verzamelen en gebruiken van data in de zorg, kunnen we de huidige achterstand zeker inhalen. Data is dus hét geheime wapen waarmee we de strijd tegen de coronapandemie kunnen gaan winnen.

 

Verder lezen?

;